Φαρμακοθεραπευτική ομάδα: Αντιμικροβιακά για συστηματική χρήση, τετρακυκλίνες
Κωδικός ATCvet: QJ01AA02
Η δοξυκυκλίνη είναι ένα βακτηριοστατικό αντιβιοτικό που δρα παρεμβαίνοντας στη σύνθεση των βακτηριακών πρωτεϊνών των ευαίσθητων ειδών. Με διάχυση στην εξωτερική επιφάνεια της κυτταρικής μεμβράνης, διέρχεται διαμέσου της ενεργού κυτταροπλασματικής μεμβράνης μέσω ενεργού μεταφοράς. Στα κύτταρα δρα στην υποομάδα 30S του βακτηριακού ριβοσώματος, στην οποία δεσμεύεται μη αντιστρέψιμα, αποτρέποντας τη σύνδεση του αμινοακυλ-tRNA (μεταφορικό RNA) στο σύμπλεγμα mRNA-ριβοσώματος. Αυτή η δεσμευτική επίδραση εμποδίζει την προσθήκη νέων αμινοξέων στην αναπτυσσόμενη πεπτιδική αλυσίδα, παρεμβαίνοντας έτσι στην πρωτεϊνική σύνθεση.
Υπάρχουν 4 κύριοι μηχανισμοί επίκτητης αντίστασης στις τετρακυκλίνες: αρκετές αντλίες ενεργητικής εκροής, πρωτεΐνες που προστατεύουν το ριβόσωμα καθώς προσδένονται στο ριβόσωμα και απομακρύνουν τις τετρακυκλίνες από αυτό, ένζυμα μονοοξυγενάσης, που ενισχύουν τη διάσπαση του αντιβιοτικού και μείωση της δεσμευτικής συνάφειας μεταξύ ριβοσώματος και αντιβιοτικού. Οι αντλίες ενεργητικής εκροής είναι οι πιο συχνοί μηχανισμοί των βακτηρίων που είναι ανθεκτικά στην τετρακυκλίνη, ωστόσο είναι λιγότερο αποτελεσματικές ενάντια στη δοξυκυκλίνη και τη μινοκυκλίνη δεύτερης γενιάς συγκριτικά με τις αρχικές τετρακυκλίνες.
Στην κατευθυντήρια οδηγία CLSI για το 2018, «Πρότυπα απόδοσης για δοκιμές ευαισθησίας με διάχυση αντιμικροβιακής ουσίας σε δίσκο και αραίωση για βακτήρια που απομονώθηκαν από ζώα», περιλαμβάνονται τα παρακάτω όρια ευαισθησίας σε σχέση με τα στοχευόμενα βακτήρια: Ευαισθησία των Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida και Streptococcus suis στην τετρακυκλίνη στα χοιροειδή: Ευαίσθητα: ≤0,5 µg/ml, Μετρίως ευαίσθητα: 1 µg/ml, Ανθεκτικά: ≥2 µg/ml.
Για τη Bordetella bronchiseptica, τα όρια ευαισθησίας για τις τετρακυκλίνες στα χοιροειδή δεν προσδιορίζονται από το CLSI.
Με βάση τα δεδομένα από τα προηγούμενα πέντε έτη, η ευαισθησία των στελεχών του ουγγρικού A. pleuropneumoniae στη δοξυκυκλίνη είναι περίπου 50%. Τα διεθνή (ευρωπαϊκά) δεδομένα δείχνουν υψηλότερη ευαισθησία του παθογόνου στις τετρακυκλίνες. Τα περισσότερα ευρωπαϊκά στελέχη του P. multocida είναι ευαίσθητα στις τετρακυκλίνες, συμπεριλαμβανομένης της δοξυκυκλίνης (65,8%). Σχεδόν το 80% των στελεχών του B. bronchiseptica εμφανίζει ευαισθησία στις τετρακυκλίνες στην Ευρώπη. Η τιμή MIC50 των τετρακυκλινών στην περίπτωση όλων των προαναφερόμενων παθογόνων είναι 0,5 µg/ml στην Ευρώπη. Το 74% περίπου των ουγγρικών στελεχών του S. suis εμφανίζει ευαισθησία στη δοξυκυκλίνη.
Η δοξυκυκλίνη απορροφάται σε υψηλό βαθμό μετά τη χορήγηση από το στόμα. Η συγκέντρωση στο πλάσμα παραμένει υψηλή για 6-8 ώρες μετά τη χορήγηση. Η δοξυκυκλίνη κατανέμεται καλά στο σώμα. Η δοξυκυκλίνη απεκκρίνεται κυρίως διαμέσου των κοπράνων, κυρίως σε μορφή μικροβιολογικά αδρανών συζευγμάτων.