Φαρμακοθεραπευτική ομάδα: Αντιβακτηριακοί παράγοντες για συστημική χρήση. Συνδυασμοί πενικιλίνων, περιλαμβανομένων των αναστολέων βήτα-λακταμάσης
Κωδικός ATCvet: QJ01CR02
Η αμοξυκιλλίνη, όπως και τα άλλα αντιβιοτικά β-λακτάμης, δρα αναστέλλοντας τη σύνθεση βακτηριακών κυτταρικών τοιχωμάτων μέσω παρεμβολών στο τελικό στάδιο της σύνθεσης πεπτιδογλυκάνης. Αυτή η βακτηριοκτόνος δράση προκαλεί λύση μόνο των αναπτυσσόμενων κυττάρων.
Το κλαβουλανικό οξύ είναι ένας αναστολέας β-λακταμάσης και βελτιώνει το αντιβακτηριακό φάσμα της αμοξυκιλλίνης.
Η αμοξυκιλλίνη σε συνδυασμό με το κλαβουλανικό οξύ έχει ένα ευρύ φάσμα δραστικότητας που περιλαμβάνει στελέχη που παράγουν β-λακταμάση τόσο Gram-θετικών όσο και Gram-αρνητικών αερόβιων, προαιρετικά αναερόβιων και υποχρεωτικά αναερόβιων, συμπεριλαμβανομένων:
Gram-θετικά:
Clostridium spp.
Corynebacterium spp.
Peptostreptococcus spp.
Staphylococcus spp. (συμπεριλαμβανομένων στελεχών που παράγουν β-λακταμάση)
Streptococcus spp.
Gram-αρνητικά:
Bacteroides spp.
Escherichia coli (συμπεριλαμβανομένων των περισσότερων στελεχών που παράγουν β-λακταμάση)
Campylobacter spp.
Fusobacterium necrophorum
Pasteurella spp.
Proteus spp.
Ανθεκτικότητα εμφανίζεται μεταξύ των Enterobacter spp., Pseudomonas aeruginosa και του ανθεκτικού στη μεθικιλλίνη Staphylococcus aureus. Αναφέρεται τάση ανθεκτικότητας του E. coli.
Τα πρότυπα ευαισθησίας και ανθεκτικότητας μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή και το βακτηριακό στέλεχος και μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου.
Όρια ευαισθησίας αμοξυκιλλίνης/κλαβουλανικού οξέως (CLSI VET 01S ED5:2020):
E. coli (σκύλος): ευαίσθητο MIC ≤8/4 μg/ml
Staphylococcus spp. (σκύλος, γάτα): ευαίσθητο MIC ≤0,25/0,12 μg/ml, ανθεκτικό: ≥1/0,5 μg/ml
Streptococcus spp. (γάτα): ευαίσθητο MIC ≤0,25/0,12 μg/ml, ανθεκτικό: ≥1/0,5 μg/ml
Pasteurella multocida (γάτα): ευαίσθητο MIC ≤0,25/0,12 μg/ml, ανθεκτικό: ≥1/0,5 μg/ml
Οι κύριοι μηχανισμοί ανθεκτικότητας στην αμοξυκιλλίνη/κλαβουλανικό οξύ είναι:
Απενεργοποίηση από τις βακτηριακές βήτα-λακταμάσες που δεν αναστέλλονται από το κλαβουλανικό οξύ.
Τροποποίηση των πρωτεϊνών δέσμευσης της πενικιλίνης (PBP), οι οποίες μειώνουν τη συγγένεια του αντιβακτηριακού παράγοντα για τις πρωτεΐνες-στόχους (ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη S. aureus, MRSA και S. pseudintermedius, MRSP).
Η αδιαπερατότητα των βακτηρίων ή των μηχανισμών αντλίας εκροής μπορεί να προκαλέσει ή να συμβάλει στη βακτηριακή ανθεκτικότητα, ιδιαίτερα στα Gram-αρνητικά βακτήρια. Έχουν εντοπιστεί γονίδια ανθεκτικότητας σε χρωμοσώματα (mecA, MRSA) ή πλασμίδια (LAT, MIR, ACT, FOX, CMY οικογένεια βήτα-λακταμάσες) και έχουν προκύψει διάφοροι μηχανισμοί ανθεκτικότητας.
Σκύλοι:
Μετά τη χορήγηση 10 mg/kg αμοξυκιλλίνης, οι μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα επιτυγχάνονται εντός 1,0 έως 2,0 ωρών (tmax) με μέσο χρόνο ημίσειας ζωής 1,0-1,5 ώρες.
Παρατηρούνται Cmax 8223 ng/ml και AUC0-last 22490 ng.h/ml.
Μετά τη χορήγηση 2,5 mg/kg κλαβουλανικού οξέως, οι μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα επιτυγχάνονται εντός 0,50 έως 1,75 ωρών (tmax) με μέσο χρόνο ημίσειας ζωής 0,5–0,6 ώρες.
Παρατηρούνται Cmax 3924 ng/ml και AUC0-last 5284 ng.h/ml.
Γάτες:
Μετά τη χορήγηση 10 mg/kg αμοξυκιλλίνης, οι μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα επιτυγχάνονται εντός 1,3 έως 3,0 ωρών (tmax) με μέσο χρόνο ημίσειας ζωής 1,0-1,3 ώρες.
Παρατηρούνται Cmax 9843 ng/ml και AUC0-last 37283 ng.h/ml.
Μετά τη χορήγηση 2,5 mg/kg κλαβουλανικού οξέως, οι μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα επιτυγχάνονται εντός 0,3 έως 2,0 ωρών (tmax) με μέσο χρόνο ημίσειας ζωής 0,6-0,7 ώρες.
Παρατηρούνται Cmax 4945 ng/ml και AUC0-last 8266 ng.h/ml.
Η αμοξυκιλλίνη απορροφάται καλά μετά από χορήγηση από του στόματος. Η αμοξυκιλλίνη (pKa 2,8) έχει σχετικά μικρό φαινομενικό όγκο κατανομής, χαμηλή δέσμευση πρωτεΐνης πλάσματος (34% σε σκύλους) και σύντομο τελικό χρόνο ημίσειας ζωής λόγω ενεργού σωληνοειδούς απέκκρισης μέσω των νεφρών. Μετά την απορρόφηση, οι υψηλότερες συγκεντρώσεις βρίσκονται στα νεφρά (ούρα) και στη χολή, και στη συνέχεια στο ήπαρ, τους πνεύμονες, την καρδιά και τον σπλήνα. Η κατανομή της αμοξυκιλλίνης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι χαμηλή εκτός εάν οι μήνιγγες εμφανίζουν φλεγμονή.
Το κλαβουλανικό οξύ (pKa 2,7) απορροφάται επίσης καλά μετά από χορήγηση από του στόματος. Η διείσδυση στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι χαμηλή. Η δέσμευση πρωτεΐνης πλάσματος είναι περίπου 25% και ο χρόνος ημίσειας ζωής αποβολής είναι σύντομος. Το κλαβουλανικό οξύ αποβάλλεται κυρίως με νεφρική απέκκριση (αμετάβλητο στα ούρα).