Φαρμακοθεραπευτική ομάδα: β-λακτάμες, πενικιλλίνες
Κωδικός ATCvet: QJ01CA04
H αμοξικιλλίνη έχει βακτηριοκτόνο δράση και δρα έναντι θετικών και αρνητικών κατά Gram βακτηρίων αναστέλλοντας τη βιοσύνθεση και την επιδιόρθωση του βακτηριακού βλεννοπεπτιδικού τοιχώματος.
Είναι μια ημισυνθετική πενικιλίνη ευαίσθητη στη δράση των β-λακταμασών.
Ο μηχανισμός αντιβακτηριακής δράσης της αμοξικιλλίνης συνίσταται στην αναστολή των διεργασιών βιοχημικής σύνθεσης του βακτηριακού τοιχώματος, μέσω επιλεκτικού και μη αναστρέψιμου αποκλεισμού διαφόρων ενζύμων που εμπλέκονται σε τέτοιες διαδικασίες, κυρίως τρανσπεπτιδασών, ενδοπεπτιδασών και καρβοξυπεπτιδασών. Ο ανεπαρκής σχηματισμός του βακτηριακού τοιχώματος, σε ευαίσθητα είδη, παράγει μια οσμωτική ανισορροπία που επηρεάζει ιδιαίτερα τα βακτήρια στη φάση ανάπτυξης (κατά την οποία οι διαδικασίες σύνθεσης του βακτηριακού τοιχώματος είναι ιδιαίτερα σημαντικές), η οποία τελικά οδηγεί στη λύση του βακτηριακού κυττάρου.
Τα βακτηριακά είδη που θεωρούνται ευαίσθητα στην αμοξικιλλίνη είναι:
Θετικά κατά Gram βακτήρια:
Staphylococcus aureus
Staphylococcus spp.
Streptococcus suis
αρνητικά κατά Gram βακτήρια:
Escherichia coli
Salmonella spp.
Αντίθετα, τα βακτήρια που γενικά παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στην αμοξικιλλίνη είναι: Σταφυλόκοκκοι που παράγουν πενικιλλινάση.
Ο κύριος μηχανισμός βακτηριακής ανθεκτικότητας στην αμοξικιλλίνη είναι η παραγωγή β-λακταμασών, ένζυμα που προκαλούν την αδρανοποίηση του αντιβακτηριακού με υδρόλυση του δακτυλίου βήτα-λακτάμης, λαμβάνοντας έτσι πενικιλλοϊκό οξύ, μια σταθερή αλλά ανενεργή ένωση. Οι βακτηριακές β-λακταμάσες μπορούν να αποκτηθούν από πλασμίδια ή να είναι δομικές (χρωμοσωμικές).
Αυτές οι β-λακταμάσες είναι εξωκυτταρικές στα θετικά κατά Gram βακτήρια (Staphylococcus aureus) ενώ βρίσκονται στον περιπλασματικό χώρο στα αρνητικά κατά Gram βακτήρια. Τα θετικά κατά Gram βακτήρια μπορούν να παράγουν β-λακταμάσες σε μεγάλες ποσότητες και να τις εκκρίνουν στο περιβάλλον τους. Αυτά τα ένζυμα κωδικοποιούνται σε πλασμίδια που μπορούν να μεταφερθούν από φάγο σε άλλα βακτήρια.
Τα αρνητικά κατά Gram βακτήρια παράγουν διαφορετικούς τύπους β-λακταμασών που παραμένουν εντοπισμένες στον περιπλασματικό χώρο. Αυτά κωδικοποιούνται τόσο στο χρωμόσωμα όσο και στα πλασμίδια.
Υπάρχει πλήρης διασταυρούμενη ανθεκτικότητα μεταξύ της αμοξικιλλίνης και άλλων πενικιλλινών, ιδιαίτερα άλλων αμινοπενικιλλινών (αμπικιλλίνη).
Η από του στόματος απορρόφησή της είναι ανεξάρτητη της πρόσληψης τροφής και μέγιστες συγκεντρώσεις στο πλάσμα επιτυγχάνονται γρήγορα στα περισσότερα είδη ζώων μέσα σε 1 με 2 ώρες μετά τη χορήγηση του κτηνιατρικού φαρμακευτικού προϊόντος.
Η αμοξικιλλίνη εμφανίζει χαμηλή δέσμευση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος και γρήγορα διαχέεται στα περισσότερα σωματικά υγρά και ιστούς. Ο μεταβολισμός της περιορίζεται στο άνοιγμα του δακτυλίου της βήτα-λακτάμης με υδρόλυση, που οδηγεί στην απελευθέρωση του ανενεργού πενικιλλινοϊκού οξέως (20%). Ο μεταβολισμός λαμβάνει χώρα στο ήπαρ. Η κύρια οδός απέκκρισης, ως αμετάβλητη μορφή, είναι οι νεφροί. Εκκρίνεται επίσης σε μικρές ποσότητες στο γάλα και τη χολή.
Από του στόματος η βιοδιαθεσιμότητα είναι περίπου 67%, φτάνοντας σημαντικά επίπεδα στο αίμα σε μία ώρα. Κατανέμεται σε μεγάλο βαθμό και γρήγορα σε όλο το σώμα, με μικρή δέσμευση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος (17-20%).
Η δέσμευση με τις πρωτεΐνες του πλάσματος είναι 17%.
Η κατανομή στους ιστούς δείχνει ότι τα επίπεδα στους πνεύμονες, τον υπεζωκότα και τις βρογχικές εκκρίσεις είναι παρόμοια με εκείνα στο πλάσμα.
Η από του στόματος χορήγηση σε πόσιμο νερό επέτρεψε να παρατηρηθεί ότι η ισορροπία επιτυγχάνεται σε 3 ημέρες. Ο μέσος χρόνος παραμονής που παρατηρήθηκε ήταν 10 ώρες.