Φαρμακοθεραπευτική ομάδα: Εξωπαρασιτοκτόνα για τοπική χρήση, συμπεριλαμβανομένων των εντομοκτόνων, συνδυασμοί φιπρονίλης
Κωδ. ATCvet: QP53AX65
Το προϊόν αποτελεί ένα εντομοκτόνο και ακαρεοκτόνο διάλυμα για τοπική χορήγηση, το οποίο περιέχει ένα σύμπλεγμα από δύο δραστικές ουσίες: την φιπρονίλη με ενηλικοκτόνο δράση και τη (S)-μεθοπρένη, η οποία έχει ωοκτόνο και προνυμφοκτόνο δράση.
Η φιπρονίλη είναι ένα εντομοκτόνο/ακαρεοκτόνο που ανήκει στην ομάδα των φαινυλοπυραζολίων. Δρα μέσω αλληλεπίδρασης με συμπλοκο-εξαρτώμενους διαύλους χλωρίου, ειδικά εκείνων που ρυθμίζονται από τον νευροδιαβιβαστή γ-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA). Με αυτόν τον τρόπο, εμποδίζει την προ- και μετα-συναπτική μεταφορά ιόντων χλωρίου μέσω των κυτταρικών μεμβράνων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη δραστηριότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος και τον θάνατο των εντόμων ή των ακάρεων. Η φιπρονίλη φονεύει τους ψύλλους μέσα σε 24 ώρες, τα τσιμπούρια (Dermacentor variabilis, Rhipicephalus sanguineus, Ixodes scapularis, Ixodes ricinus, Haemaphysalis longicornis, Haemphysalis jlava, Haemapysalis campanulata) και τις ψείρες εντός 48 ωρών από την εφαρμογή
Η (S)μεθοπρένη είναι ένας ρυθμιστής ανάπτυξης των εντόμων (IGR), που ανήκει στην κατηγορία των αναλόγων των ορμονών νεανικότητας, ο οποίος αναστέλλει την ανάπτυξη ανώριμων μορφών εντόμων. Το μόριο (S)μεθοπρενίου μιμείται την δράση της νεανικής ορμόνης, οδηγώντας σε μειωμένη ανάπτυξη και θάνατο των σταδίων ανάπτυξης των ψύλλων. Η ωοκτόνος δράση της (S)μεθοπρένης στο ζώο είναι αποτέλεσμα είτε της άμεσης διείσδυσης μέσω του περιβλήματος προσφάτως εναποθετημένων αυγών είτε αποτέλεσμα της απορρόφησης μέσω της επιδερμίδας του ενήλικου ψύλλου. Η (S)μεθοπρένη αποτρέπει ταυτόχρονα αποτελεσματικά την ανάπτυξη προνυμφών και νυμφών των ψύλλων, κάτι το οποίο εμποδίζει τη μόλυνση του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκονται τα ζώα που υποβάλλονται στην αγωγή, από τα ανώριμα αναπτυξιακά στάδια των ψύλλων.
Μελέτες επί του μεταβολισμού της φιπρονίλης έδειξαν ότι μετατρέπεται κυρίως στο παράγωγο σουλφόνης της.
Η (S)-μεθοπρένη αποικοδομείται έντονα σε διοξείδιο του άνθρακα και οξικό άλας, τα οποία στην συνέχεια ενσωματώνονται στο ενδογενές υλικό.
Πραγματοποιήθηκαν συγκριτικές μελέτες των φαρμακοκινητικών προφίλ σε γάτες, κατόπιν τοπικής χορήγησης του συμπλέγματος φιπρονίλης και (S)μεθοπρένης με ενδοφλέβια χορήγηση μόνο φιπρονίλης ή μόνο (S)μεθοπρένης. Επετεύχθησαν έτσι τα επίπεδα απορρόφησης και άλλες φαρμακοκινητικές παράμετροι, ο οποίες μιμούνται τις κλινικές συνθήκες. Η τοπική χορήγηση, λαμβάνοντας υπόψη την πρόσθετη δυνητική έκθεση στο προϊόν μέσω της στοματικής οδού (γλείψιμο), οδήγησε σε συνολική απορρόφηση του fipronil σε επίπεδο 18%, πράγμα που σημαίνει μέγιστη συγκέντρωση Cmax στο πλάσμα περίπου 100 ng/ml φιπρονόλης και 13 ng/ml του σουλφονικού της παραγώγου. Η φιπρονίλη φθάνει γρήγορα στη μέγιστη συγκέντρωσή της στο πλάσμα (ο μέσος όρος tmax ανέρχεται στις 6 ώρες). Η μέση διάρκεια ημιζωής είναι κατά προσέγγιση 25 ώρες. Στις γάτες, η φιπρονίλη μεταβολίζεται ελαφρά σε σουλφονική μορφή. Στις γάτες, μετά από τοπική χορήγηση (S)-μεθοπρένης, η συγκέντρωσή της στο πλάσμα ήταν τόσο αμελητέα ώστε δεν υπήρχε δυνατότητα ποσοστικοποιήσεώς της (κάτω από 20 ng/ml).
Τόσο η (S)μεθοπρένη όσο και η φιπρονίλη, μαζί με τον κύριο μεταβολίτη τους, κατανέμονται καλά στο τρίχωμα των γατών εντός 1 ημέρας μετά την χορήγηση του προϊόντος. Η συγκέντρωση της φιπρονίλης, του σουλφονικού παραγώγου της και της (S)μεθοπρένης στο τρίχωμα των γατών μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, αλλά είναι ανιχνεύσιμη για τουλάχιστον 59 ημέρες μετά την εφαρμογή. Τα παράσιτα πεθαίνουν εξαιτίας της επαφικής δράσης του προϊόντος και όχι λόγω συστημικής δράσης.
Δεν βρέθηκαν φαρμακολογικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ της φιπρονίλης και της (S)-μεθοπρένης. Το φαρμακοκινητικό προφίλ του προϊόντος στα κουνάβια δεν έχει καθοριστεί.