Φαρμακοθεραπευτική ομάδα: Εξωπαρασιτοκτόνα για τοπική χρήση, συμπεριλαμβανομένων των εντομοκτόνων, συνδυασμοί φιπρονίλης
Κωδ. ATCvet: QP53AX65
Το προϊόν αποτελεί ένα εντομοκτόνο και ακαρεοκτόνο διάλυμα για τοπική χορήγηση, το οποίο περιέχει ένα σύμπλεγμα από δύο δραστικές ουσίες: την φιπρονίλη με ενηλικοκτόνο δράση και τη (S)-μεθοπρένη, η οποία έχει ωοκτόνο και προνυμφοκτόνο δράση.
Η φιπρονίλη είναι ένα εντομοκτόνο/ακαρεοκτόνο που ανήκει στην ομάδα των φαινυλοπυραζολίων. Δρα μέσω αλληλεπίδρασης με συμπλοκο-εξαρτώμενους διαύλους χλωρίου, ειδικά εκείνων που ρυθμίζονται από τον νευροδιαβιβαστή γ-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA). Με αυτόν τον τρόπο, εμποδίζει την προ- και μετα-συναπτική μεταφορά ιόντων χλωρίου μέσω των κυτταρικών μεμβράνων, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη δραστηριότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος και τον θάνατο των εντόμων ή των ακάρεων. Η φιπρονίλη φονεύει τους ψύλλους μέσα σε 24 ώρες, τα τσιμπούρια (Dermacentor variabilis, Rhipicephalus sanguineus, Ixodes scapularis, Ixodes ricinus, Haemaphysalis longicornis, Haemphysalis jlava, Haemapysalis campanulata) και τις ψείρες εντός 48 ωρών από την εφαρμογή.
Η (S)Μεθοπρένη είναι ένας ρυθμιστής ανάπτυξης των εντόμων (IGR), που ανήκει στην κατηγορία των αναλόγων των ορμονών νεανικότητας, ο οποίος αναστέλλει την ανάπτυξη ανώριμων μορφών εντόμων. Το μόριο (S)μεθοπρενίου μιμείται την δράση της νεανικής ορμόνης, οδηγώντας σε μειωμένη ανάπτυξη και θάνατο των σταδίων ανάπτυξης των ψύλλων. Η ωοκτόνος δράση της (S)μεθοπρένης στο ζώο είναι αποτέλεσμα είτε της άμεσης διείσδυσης μέσω του περιβλήματος προσφάτως εναποθετημένων αυγών είτε αποτέλεσμα της απορρόφησης μέσω της επιδερμίδας του ενήλικου ψύλλου. Η (S)μεθοπρένη αποτρέπει ταυτόχρονα αποτελεσματικά την ανάπτυξη προνυμφών και νυμφών των ψύλλων, κάτι, το οποίο εμποδίζει τη μόλυνση του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκονται τα ζώα που υποβάλλονται στην αγωγή,από τα ανώριμα αναπτυξιακά στάδια των ψύλλων.
Μελέτες επί του μεταβολισμού της φιπρονίλης έδειξαν ότι μετατρέπεται κυρίως στο παράγωγο σουλφόνης της.
Η (S)-μεθοπρένη αποικοδομείται έντονα σε διοξείδιο του άνθρακα και οξικό άλας, τα οποία στην συνέχεια ενσωματώνονται στο ενδογενές υλικό.
Πραγματοποιήθηκαν συγκριτικές μελέτες των φαρμακοκινητικών προφίλ σε σκύλους, κατόπιν τοπικής χορήγησης του συμπλέγματος φιπρονίλης και (S)μεθοπρένης με ενδοφλέβια χορήγηση μόνο φιπρονίλης ή μόνο (S)μεθοπρένης. Επετεύχθησαν έτσι τα επίπεδα απορρόφησης και άλλες φαρμακοκινητικές παράμετροι, ο οποίες μιμούνται τις κλινικές συνθήκες. Μετά την τοπική χορήγηση ακολούθησε ασθενής συστηματική απορρόφηση της φιπρονίλης (11%), που οδήγησε στην μέγιστη συγκέντρωση Cmax στο πλάσμα σε επίπεδο περίπου 35 ng/ml κατά μέσον όρο όσον αφορά στην φιπρονίλη καθώς και 55 ng/ml για το σουλφονικό της παράγωγο.
Η φιπρονίλη φθάνει γρήγορα στη μέγιστη συγκέντρωσή της στο πλάσμα (ο μέσος όρος tmax ανέρχεται στις 101 ώρες). Η μείωσή της επέρχεται αργά (ο μέσος χρόνος ημιζωής είναι περίπου 154 ώρες, με τις υψηλότερες τιμές να παρατηρούνται σε αρσενικά σκυλιά).
Μετά την τοπική της χορήγηση σε σκύλους, η φιπρονίλη μεταβολίζεται εκτεταμένα στην σουλφονική της μορφή.
Στους σκύλους, μετά την τοπική χορήγηση (S)-μεθοπρένης, η συγκέντρωση στο πλάσμα ήταν τόσο χαμηλή ώστε δεν ήταν δυνατή η ποσοστικοποίησή της (κάτω από 20 ng/ml).
Τόσο η (S)μεθοπρένη όσο και η φιπρονίλη, μαζί με τον κύριο μεταβολίτη τους, κατανέμονται καλά στο τρίχωμα των σκύλων εντός 1 ημέρας μετά την χορήγηση του προϊόντος. Η συγκέντρωση της φιπρονίλης, του σουλφονικού παραγώγου της και της (S)μεθοπρένης στο τρίχωμα του σκύλου μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, αλλά είναι ανιχνεύσιμη για τουλάχιστον 60 ημέρες μετά την εφαρμογή. Τα παράσιτα πεθαίνουν εξαιτίας της δράσης του προϊόντος μέσω επαφής και όχι λόγω συστημικής δράσης.
Δεν βρέθηκαν φαρμακολογικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ της φιπρονίλης και της (S)-μεθοπρένης.