Βιβλιογραφική αναφορά: LINEOMAM LC Ενδομαστικό διάλυμα για βοοειδή (2021)

Φαρμακοθεραπευτική ομάδα: Αντιβακτηριακά για ενδομαστική χρήση, λινκομυκίνη, συνδυασμοί με άλλα αντιβακτηριακά
Κωδικός ATCvet: QJ51RF03

Η νεομυκίνη είναι αντιβιοτικό τύπου αμινογλυκοσίδης με τρία συστατικά – με μέγιστη περιεκτικότητα σε νεομυκίνη Β – το οποίο παράγεται από τα στελέχη Streptomyces fradiae. Η νεομυκίνη έχει ευρύ φάσμα δράσεως, μεταξύ των Gram-αρνητικών βακτηρίων είναι αποτελεσματικό π.χ. κατά των εντεροβακτηριδίων συμπεριλαμβανομένης και της E. coli. Από τα Gram-θετικά βακτήρια,τα στελεχη του Staphylococcus aureus που δεν παράγουν πενικιλλινάση,τα αρνητικά στην πηκτάση στελέχη του Staphylococcus spp. και τα στελέχη του Mycobacterium spp. είναι ευαίσθητα στην νεομυκίνη. Τα αναερόβια βακτήρια είναι φυσικά ανθεκτικά.

Η δράση της συνίσταται στη σύνδεση με την υπομονάδα 30S του βακτηριακού ριβοσωματος. Η αλλαγή της διαμόρφωσης του ριβοσώματος επηρεάζει τη διαδικασία της μετάφρασης με αποτέλεσμα τη διατάραξη της πρωτεϊνοσύνθεσης. Σε υψηλές συγκεντρώσεις καταστρέφεται η βακτηριακή κυτταρική μεμβράνη. Η νεομυκίνη μπορεί να έχει βακτηριοκτόνο δράση. Οι αμινογλυκοσίδες έχουν σημαντική μετααντιβιοτική δράση (PAE). Αυτή εκδηλώνεται κατά τη φάση όταν η συγκέντρωση του αντιβιοτικού μειωθεί κάτω από το MIC του παθογόνου μικροοργανισμού ενώ τα βακτήρια προσβεβλημένα από το αντιβιοτικό είναι ευαίσθητα σε ανοσολογικές διαδικασίες του ξενιστή, επομένως μπορούν να θανατωθούν.

Η λινκομυκίνη είναι ένα λινκοσαμιδικό αντιβακτηριδιακόπου παράγεται από το Streptomyces lincolnensis.

Παρέχει ειδική δραστικότητα κατά των Gram-θετικών βακτηρίων, ειδικότερα των Staphylococcus spp. και Streptococcus spp., και κατά των μυκοπλασμάτων. Αντίθετα, έχει μικρή ή καμία δραστικότητα κατά των Gram-αρνητικών βακτηρίων, με εξαίρεση τα αναερόβια.

Η δράσητης συνίσταται στη σύνδεση με την υπομονάδα 50S του βακτηριακού ριβοσώματος, συγκεκριμένα στο 23S του rRNA στη θέση A2028.Αυτό επιφέρει την αναστολή της πρωτεϊνοσύνθεσης ( φάση της επιμήκυνσης). Η δράση της είναι βακτηριοστατική.

Οι μελέτες in vitro απέδειξαν ότι η λινκομυκίνη σε συνδυασμό με τη νεομυκίνη έχει βακτηριοκτόνο δραστικότητα κατά του S. aureus και βακτηριοστατική δραστικότητα κατά των στρεπτόκοκκων. Επίσης, σε συνδυασμό αποδείχθηκε η συνέργειά τους κατά του S. aureus. Η λινκομυκίνη, η νεομυκίνη και ο συνδυασμός τους αποδείχθηκαν δραστικές κατά των στελεχών των σταφυλόκοκκων που παράγουν ή και δεν παράγουν την πενικιλλινάση.

Έχουν καταδειχθεί μέχρι τώρα 4 βασικοί μηχανισμοί ανθεκτικότητας σε στελέχη ανθεκτικά στις αμινογλυκοσίδες, συμπεριλαμβανομένης και της νεομυκίνης: (i) δημιουργία αδρανοποιητικών ενζύμων (κωδικοποιείται με τα γονίδια aph, aac, ant), (ii) μεταβολή στην απορρόφηση του αντιβιοτικού από το βακτηριακό κύτταρο, (iii) χρήση της ενεργής εκροής, (iv) μεταβολή στη θέση-στόχο στο ριβοσωμα. Τα γονίδια aph, aac, ant μπορούν να βρίσκονται στα χρωμοσώματα ή εκτός των χρωμοσωμάτων στα κινητά γονιδιακά στοιχεία.

Έχουν καταδειχθεί μέχρι τώρα 4 βασικοί μηχανισμοί ανθεκτικότητας σε στελέχη ανθεκτικά στις αμινογλυκοσίδες, συμπεριλαμβανομένης και της λινκομυκίνης: (i) μεταβολή στη θέση στόχο στο ριβόσωμα (κωδικοποείται με τα γονίδια erm), (ii) χρήση της ενεργής εκροής (γονίδια msr, vga a lsa), (iii) δημιουργία αδρανοποιητικών ενζύμων (κωδικοποιείται με τα γονίδια lnu), (iv) μετάλλαξη της θέση-στόχου του ριβοσωματος. Υπάρχει η διασταυρούμενη ανθεκτικότητα στις μακρολίδες, τις λινκοσαμίδες και τις στρεπτογραμμίνες Β, η οποία αναφέρεται ως MLS~Β~. Τα στελέχη με MLS~Β~ ανθεκτικότητα εκφράζοουν 2 φαινότυπους: ιδιοσυστασιακός (cMLS~Β~) και επαγώγιμος (iMLS~Β~). Προκειμένου να αποδειχθεί ο φαινότυπος iMLS~Β~, συνιστάται να διεξαχθεί η λεγόμενη D-δοκιμή με κλινδαμυκίνη, η οποία είναι μέσο καλλιέργειας επίσης και για δοκιμές ρουτίνας της ευαισθησίας.

Το γονίδια erm βρίσκονται στα κινητά γονιδιακά στοιχεία (πλασμίδια, τρανσποζόνια ή εξαπλώνονται κάθετα ως χρωμοσωμική μετάλλαξη. Το γονίδια που κωδικοποιούν την ενεργή εκροή βρίσκονται στα χρωμοσώματα των Gram-αρνητικών βακτηρίων ή στα πλασμίδια των Gram-θετικών βακτηρίων. Τα γονίδια lnu βρίσκονται στα πλασμίδια.