Φαρμακοθεραπευτική ομάδα: αντιμικροβιακό για συστηματική χρήση
ATCvet code: QJ01AA56
Οι τετρακυκλίνες δρουν αναστέλλοντας την πρωτεϊνική σύνθεση των μικροβίων. Με διάχυση οι τετρακυκλίνες διαπερνούν το έξω στρώμα της κυτταρικής μεμβράνης, ενώ με ενεργό διαδικασία διαπερνούν και το έσω στρώμα της κυτταρικής μεμβράνης και μεταφέρονται στο εσωτερικό του κυττάρου. Μέσα στο κυτταρόπλασμα οι τετρακυκλίνες ενώνονται με τους υποδοχείς των 30-S υπομονάδων των ριβοσωμάτων των βακτηρίων. Εκεί επεμβαίνουν στο δεσμό του αμινοακετυλο-RNA μεταβιβαστή στη θέση υποδοχής του συμπλέγματος του RNA αγγελιαφόρου. Αυτός ο δεσμός εμποδίζει αποτελεσματικά την προσθήκη αμινοξέων στην επιμηκυνόμενη πεπτιδική αλυσίδα, εμποδίζοντας έτσι την πρωτεϊνική σύνθεση του βακτηρίου. Οι τετρακυκλίνες έχουν μικροβιοστατική δράση, σε υψηλές όμως συγκεντρώσεις είναι μικροβιοκτόνα.
Οι τετρακυκλίνες θεωρούνται σχετικά ασφαλή για τα ζώα φάρμακα.
Το φάσμα δράσης τους περιλαμβάνει θετικούς και αρνητικούς κατά Gram μικροοργανισμούς, μυκοπλάσματα, ρικέτσιες, χλαμύδια, ακτινομύκητες, σπειροχαίτες και μερικά πρωτόζωα (αμοιβάδες). Τα πιο ευαίσθητα στις τετρακυκλίνες βακτήρια είναι ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος, οι μη αιμολυτικοί στρεπτόκοκκοι, τα κλωστρίδια, οι βρουκέλλες, ο αιμόφιλος και η κλεμπσιέλα.
Η νεομυκίνη είναι ευρέος φάσματος αμινογλυκοσίδη δραστική κατά των εξής βακτηρίων: Escherichia coli, Enterobacter, Klebsiella spp., Salmonella spp., Shigella spp. και Proteus spp. Δρα, επίσης, κατά των Staphylococcus aureus και Entamoeba histolytica.
Ο συνδυασμός οξυτετρακυκλίνης-νεομυκίνης εξασφαλίζει ευρύ αντιμικροβιακό φάσμα και ισχυρή αντιμικροβιακή δράση τοπικά στο έντερο.
Οι τετρακυκλίνες απορροφώνται εύκολα από το λεπτό έντερο των θηλαστικών, ενώ η απορρόφησή τους από το έντερο των πτηνών είναι περιορισμένη. Καταστέλλουν τη ζύμωση της μεγάλης κοιλίας στα μηρυκαστικά. Η απορρόφησή τους επηρεάζεται αρνητικά από την παρουσία διαφόρων δισθενών κατιόντων (π.χ. ασβεστίου, μαγνησίου, αργιλίου, σιδήρου) στο γαστρεντερικό σωλήνα. Μετά την απορρόφησή τους οι τετρακυκλίνες εισέρχονται στο αίμα, όπου ενώνονται με τις πρωτεΐνες του πλάσματος. Οι περισσότερες τετρακυκλίνες αποβάλλονται με σπειραματική διήθηση είτε υπό τη μορφή αμετάβλητου φαρμάκου είτε υπό τη μορφή μεταβολιτών. Μικρότερες ποσότητες αποβάλλονται και από το γαστρεντερικό σωλήνα διαμέσου της χολής.
Η νεομυκίνη απορροφάται ελάχιστα από το γαστρεντερικό σωλήνα. Παραμένει πλήρως δραστική στο στόμαχο και το έντερο ακόμη και με την παρουσία τροφής. Για το λόγο αυτό θεωρείται ιδανικό αντισηπτικό του γαστρεντερικού σωλήνα.