Φαρμακοθεραπευτική ομάδα: Εκτοπαρασιτοκτόνα για τοπική χρήση, συμπεριλ. Εντομοκτόνων, συνδυασμοί φιπρονίλης
Κωδικός ATCvet: QP53AX65
Η φιπρονίλη είναι ένα εντομοκτόνο και ακαρεοκτόνο που ανήκει στην οικογένεια των φαινυλοπυραζολών. Δρα μέσω της αλληλεπίδρασης με τους χημειο-εξαρτώμενους διαύλους χλωρίου, ιδιαίτερα εκείνους που εξαρτώνται από τον νευροδιαβιβαστή γ-αμινοβουτυρικό οξύ, εμποδίζοντας με αυτό τον τρόπο την προ- και μετά-συναπτική μεταφορά ιόντων χλωρίου διαμέσου των κυτταρικών μεμβρανών. Αυτό οδηγεί σε ανεξέλεγκτη δραστηριότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος και σε θάνατο των εντόμων ή των ακάρεων. Η φιπρονίλη σκοτώνει τους ψύλλους εντός 24 ωρών, τους κρότωνες (Dermacentor variabilis, Rhipicephalus sanguineus, Ixodes scapularis, Ixodes ricinus, Haemaphysalis longicornis, Haemaphysalis flava, Haemaphysalis campanulata) και τις ψείρες εντός 48 ωρών μετά την έκθεση.
Η (S)–μεθοπρένη είναι ένας ρυθμιστής ανάπτυξης εντόμων (Insect Growth Regulators, IGR) της κατηγορίας ενώσεων που είναι γνωστές ως ανάλογα νεανικής ορμόνης οι οποίες αναστέλλουν την ανάπτυξη των άωρων σταδίων των εντόμων. Αυτή η ένωση μιμείται τη δράση της νεανικής ορμόνης και προκαλεί μειωμένη ανάπτυξη και θάνατο των ψύλλων που βρίσκονται σε αναπτυξιακό στάδιο. Η ωοκτόνος δράση της (S)–μεθοπρένης επί του ζώου είναι αποτέλεσμα είτε της άμεσης διείσδυσης στο κέλυφος των νεογεννηθέντων αυγών είτε της απορρόφησης μέσω της επιδερμίδας των ενήλικων ψύλλων. Η (S)–μεθοπρένη είναι επίσης αποτελεσματική στην πρόληψη της ανάπτυξης των προνυμφών και των νυμφών, γεγονός που εμποδίζει τη μόλυνση του περιβάλλοντος των θεραπευόμενων ζώων από τις άωρες μορφές των ψύλλων.
Μελέτες μεταβολισμού της φιπρονίλης απέδειξαν ότι ο κύριος μεταβολίτης είναι το σουλφονυλοπαράγωγο της φιπρονίλης.
Η (S)-μεθοπρένη αποδομείται εκτενώς σε διοξείδιο του άνθρακα και οξικό άλας τα οποία στη συνέχεια ενσωματώνονται σε ενδογενείς ουσίες.
Το φαρμακοκινητικό προφίλ μετά την τοπική εφαρμογή του συνδυασμού φιπρονίλης και (S)μεθοπρένης μελετήθηκε σε γάτες σε σύγκριση με την ενδοφλέβια χορήγηση δόσης φιπρονίλης ή (S)μεθοπρένης μόνο. Αυτό προσδιόρισε την απορρόφηση και τις άλλες φαρμακοκινητικές παραμέτρους σε συνθήκες που προσομοιάζουν την κλινική πρακτική. Η τοπική εφαρμογή, με επιπλέον ενδεχόμενη έκθεση από στόματος ως συνέπεια του γλειψίματος, οδήγησε σε συνολική συστηματική απορρόφηση της φιπρονίλης (18%) με μέση μέγιστη συγκέντρωση (Cmax) περίπου 100 ng/ml φιπρονίλης και 13 ng/ml σουλφονυλοφιπρονίλης στο πλάσμα.
Οι μέγιστες συγκεντρώσεις της φιπρονίλης στο πλάσμα επιτυγχάνονται ταχέως (μέση τιμή tmax περίπου 6 ώρες) και μειώνονται με μέσο τελικό χρόνο ημίσειας ζωής περίπου 25 ώρες. Η φιπρονίλη μεταβολίζεται σε μικρό βαθμό σε σουλφονυλοφιπρονίλη στις γάτες.
Σε γάτες μετά από τοπική εφαρμογή οι συγκεντρώσεις της (S)-μεθοπρένης στο πλάσμα ήταν γενικά χαμηλότερες του ορίου ποσοτικοποίησης (20 ng/ml).
Τόσο η (S)μεθοπρένη όσο και η φιπρονίλη, μαζί με τον κύριο μεταβολίτη της, κατανέμονται καλώς στο τρίχωμα της γάτας εντός μιας ημέρας μετά την εφαρμογή. Οι συγκεντρώσεις της φιπρονίλης, της σουλφονυλοφιπρονίλης και της (S)μεθοπρένης στο τρίχωμα μειώνονται με το χρόνο και είναι ανιχνεύσιμες για τουλάχιστον 59 ημέρες μετά τη χορήγηση της δόσης. Τα παράσιτα σκοτώνονται κυρίως από την επαφή παρά από τη συστηματική έκθεση.
Δεν παρατηρήθηκε φαρμακολογική αλληλεπίδραση μεταξύ φιπρονίλης και (S)-μεθοπρένης.
Το φαρμακοκινητικό προφίλ του προϊόντος δεν έχει διερευνηθεί σε κουνάβια.